Zjawienie

"Zjawienie” - Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej i Pocieszenia

„Jest na całym świecie bardzo wiele sanktuariów, w których czczona jest pod przeróżnymi tytułami jedyna, zawsze ta sama Matka Pana naszego Jezusa Chrystusa, Maryja. Każdy Jej tytuł cos ważnego o Niej mówi, dodaje jakiś nowy rys do Jej obrazu.

W sanktuarium w Radomyślu nad Sanem Najświętsza Dziewica nazywana jest Matka Bożą Bolesną i Pocieszenia. Ta dziwna, bo podwójna nazwa wyraża najważniejszą tajemnice Chrystusa m- przypomina o paschalnym misterium, o tajemnicy Śmierci i Zmartwychwstania. Ze Śmierci rodzi się życie, ból przemienia się w radość, droga krzyżowa staje się drogą do nieba.” – Wacław Świerzawski Biskup Sandomierski.

Kult Matki Bolesnej Zjawiennej rozpoczął się w XV wieku i od ponad 450 lat wierni z różnych stron Polski pielgrzymują do Radomyśla, tak więc nabożeństwo i cześć dla Matki Bożej Radomyskiej trwa od pokoleń.

Kiedy w roku 1843 parafianie zwrócili się do księżnej Felicyty Lubomirskiej z Charzewic o pomoc w odbudowie kościoła na Zjawieniu spisali przekazane im przez przodkow opowiadania i przytoczyli je w prośbie. „Kiedy San wpadał do Wisły na wprost Sandomierza, w miejscu gdzie stoi Radomyśl, były wielkie lasy i bagna Puszczy Sandomierskiej i Zaklikowskiej. Tylko gdzieniegdzie były szałasy pasterskie, szczególnie blisko góry, porośniętej niebotycznymi sosnami. U stóp tej góry rozciągała się piaszczysta równina z łąkami, na których pasdło się bydło okolicznych wsi. Gdy inni wieczorami palili ogniska i spiewali pieśni, żona jednego z pasterzy Jana Kowalika, nazywana Baśką Kowalichą, szla na górę i tam się modliła.” Od tamtych czasów kto tylko był w pobliżu góry, każdy szedł na gorę do kapliczki, w której był obraz Matki Bożej Bolesnej.

Alojzy Skoczek w „Historyi Radomyśla nad Sanem” przytoczył opowieść z czasów augustiańskich. Pewien kupiec spławiał Sanem tratwy do Wisły. Powódź sprawiła, że kupiec i flisacy znaleźli się w wielkim niebezpieczeństwie, wołali ratunku, ale nikt ich nie słyszał. Wtedy kupiec w wielkim uniesieniu uklęknął na tratwie i zawołał: „Matko Boża ze Zjawienia ratuj nas, a wystawie tu z tego drzewa kościół na Twoja chwałę.” Wtedy tratwy zbliżyły się ku brzegowi, ludzie się zbiegli i wszystko uratowali. Kupiec dotrzymał słowa. Wybudował spory kościół z trzema ołtarzami i sporym chórem i wyposażył go w organy oraz sygnaturkę z dzwonkiem. W głównym ołtarzu umieszczono obraz Matki Boskiej Bolesnej, słynący wieloma łaskami.

Augustianie, przejmując w 1625 roku parafię w Radomyślu, zastali już kult Obrazu na Zjawieniu i gorliwie poświęcali się jego rozszerzeniu. W XVII wieku pielgrzymi ofiarowali Matce Bożej srebrną koronę, wysadzaną drogimi kamieniami, dwie srebrne sukienki na obraz, a także wiele sreber, korali i pereł. Wszystkie wota przekazano na pomoc dla polskiej armii w walce ze Szwedami.

Duży wpływ na rozwój kultu na Zjawieniu miały uroczyste obchody świąt i odpustów (15września i w niedzielę po 28 sierpnia). W wigilie większych świąt śpiewano nieszpory. W święta bicie w dzwony, pokropienie wiernych wodą święconą i procesja poprzedzały sumę, w czasie której przygrywała orkiestra. Pielgrzymi przybywający na Zjawienie chętnie korzystali z udzielanych sakramentów świętych. W czasach niewoli narodowej żywy kult Matki Bożej wytwarzał więź pomiędzy rodakami i stanowił duchowe wsparcie dla emigrantów.

Rozwinięty od czasów augustiańskich kult maryjny i nabożeństwo do Matki Bożej Bolesnej i Pocieszenia w Radomyślu okazał się bardzo mocny i trwa do dzisiaj, dając świadectwo głębokiej wiary pokoleń w opiekę i pośrednictwo Matki Bożej Radomyskiej.

Obraz Matki Bożej Pocieszenia

Obraz przedstawia Matkę Bożą ze świętym Augustynem i jego matką Moniką, która doznała „pociechy” po nawróceniu syna. Bogurodzica dzierży w ręku pasek z napisem: „Ego diligentes me delio” (Kocham miłującego mnie). Święty biskup Augustyn, doktor Kościoła trzyma zaś w dłoni swój atrybuty – serce. Przywodzi ono na myśl jego słowa: „Stworzyłeś nas Panie dla siebie i niespokojne jest serce nasze, dopóki nie spocznie w Tobie.”

Malowidło umieszczono w prawym bocznym ołtarzu kościoła świętego Jakuba prawdopodobnie na początku XVIII wieku. Kult Matki Bożej Pocieszenia powstał dzięki pracy duszpasterskiej ojców augustianów, którzy założyli Bractwo Matki Bożej Pocieszenia, przeżywające swój rozkwit w osiemnastym stuleciu.

Obraz Matki Bożej Bolesnej

,

„A duszę Twoją miecz przeniknie” – to proroctwo Symeona przedstawione jest w obrazie Matki Bożej Bolesnej, na którym widnieje stojąca postać Matki Bożej z wielkim mieczem tkwiącym w sercu. Boleść podkreśla pochylenie głowy z twarzą pełną cierpienia, z dłońmi splecionymi w geście bólu i modlitwy. Postać jest spowita w powłóczyste szaty: różowa sukienkę i ciemnoniebieski płaszcz, otoczony złota lamówką. Tłem obrazy jest miejscowy krajobraz, lasek i wzgórze Zjawienie z kościołem. Obraz jest namalowany na dębowej desce, o wymiarach 46 na 33 centymetry. Na obrazie widnieja napisy: „Per Mariam habem witam aeternam” (Przez Maryję osiągamy życie wieczne), „Ora pro nobil Sancta Dei Genitrix” (Módl się za nami święta Boża Rodzicielko), „Stabat Mater” (Stala Matka Boleściwa), „O quam tristis … fuit illa” (O jak smutna i strapiona).

Nie znamy ani daty powstania obrazu, ani jego autora. Prowadzone przez naukowców badania pozwalają przypuszczać, że obraz pochodzi z XV – XVI wieku.

Koronacja obrazu Matki Bożej Bolesnej

Mieszkańcy parafii Radomyśl i tysiące pielgrzymów przezywali czas przygotowań do koronacji w duchu głębokiej pobożności. Owe przygotowania zainicjował w 1977 roku ówczesny ordynariusz diecezji przemyskiej ksiądz Ignacy Tokarczuk. W ramach przygotowań do koronacji, namalowana kopia obrazu odwiedziła w 1988 roku rodziny w Żabnie, Radomyślu, Nowinach i Grabczynach, a w 1991 obraz nawiedził parafie dekanatu gorzyckiego. Przed koronacja odbyły się także misje parafialne, które stały się dniami głębokiej duchowej przemiany parafian oraz modlitewna nowenna, czyli dziewięciomiesięczna modlitwa poszczególnych grup wiernych uczestniczących w „dniach skupienia”.

Ksiądz biskup Ignacy Tokarczuk przekazał złotego dukata na koronę dla Matki Bożej i ogłosił termin koronacji na jesień 1991 roku. Koronę wykonaną ze złota, które w dowód wdzięczności ofiarowali wierni, poświęcił w dniu 2 czerwca 1991 roku podczas mszy w Rzeszowie – tak niedawno zmarły – Ojciec Święty Jan Paweł II. W wigilię koronacji obrazu na Zjawieniu odbył się Apel Maryjny.

15 września 1991 roku ksiądz biskup Ignacy Tokarczuk w czasie uroczystej mszy świętej koronował obraz Matki Bożej Bolesnej. Mszę świętą koronacyjną koncelebrowali: ks. bp Bolesław Pylak, ks. bp Marian Zimałek, ks. bp Jan Styrna, ks. bp Edward Frankowski, księża pochodzący z parafii radomyskiej, poprzedni proboszczowie, wielu księży diecezjalnych i zakonnych. W uroczystości uczestniczyło około 20 tysięcy wiernych. Koronacja cudownego obrazu została uświetniona przez liczny udział zaproszonych gości, pocztów sztandarowych, chóru, orkiestry parafialnej oraz „armii tureckiej” z Radomyśla.

Jako wotum wdzięczności za koronację parafianie podjęli w 1989 roku dzieło budowy Diecezjalnego Domu Rekolekcyjnego. Kamieniem węgielnym w tym domu jest urna z prochami z cmentarza w Katyniu, gdzie zostało zamordowanych 5 rodaków radomskich.

Koronacja rozpoczęła nowy okres w życiu Sanktuarium, znacząco podnosząc Jego rangę. Każdego roku coraz więcej pielgrzymów przybywa z różnych stron Polski, uczestnicząc w pieszych i rowerowych pielgrzymkach, przyjeżdżając autokarami i samochodami w zorganizowanych grupach i indywidualnie.

Uroczystościami, które gromadzą grupy pątników są nabożeństwa fatimskie, odprawiane w Sanktuarium od 1992 roku – po raz pierwszy w 75 rocznicę objawienia w Fatimie – zawsze trzynastego dnia miesiąca od maja do października. Pielgrzymi uważają, że w Radomyślu w sposób szczególny odczuwany jest ich pokutno – wynagradzający charakter.

„Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej i Pocieszenia
w Radomyślu nad Sanem” – przewodnik:
Ks. Kan. Józef Turoń, Bogusław Kopacz
Wydawnictwo Diecezjalne Sandomierz 2000

Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej i Pocieszenia w Radomyślu nad Sanem zaprasza czcicieli Matki Bożej i pielgrzymów na Msze święte, nabożeństwa, odpusty i rekolekcje w Diecezjalnym Domu Rekolekcyjnym.